03 Mrt
2015

AVC / CMR : doorhalen wat niet van toepassing is?

Een paar weken geleden trof ik er weer eens één aan in een dossier. Een AVC/CMR vrachtbrief waarbij een kruis was gezet door het ronde vak met AVC 2002. Chauffeurs doen dit wel vaker en ik heb eens wat navraag gedaan naar de gedachte hierachter. Wat blijkt? Diverse chauffeurs gaven aan dit “standaard” te doen. Een ervaren chauffeur was in de veronderstelling dat het de bedoeling was dat hij binnenlands vervoer CMR doorkruiste en bij buitenlands vervoer datzelfde deed met AVC 2002. Volgens hem was het dus een kwestie van doorhalen wat niet van toepassing is. Maar dit is absoluut niet de bedoeling!

AVC versus CMR

De cirkeltjes bovenaan de AVC/CMR vrachtbrief zeggen op zichzelf niet zoveel. Volgens mij moeten die worden gezien als logootjes, ter aanduiding van het feit dat de vrachtbrief zowel voor internationaal als voor nationaal vervoer kan worden gebruikt. Interessanter is de tekst die daaronder staat, de “verwijzingstekst”:

“Indien de overeengekomen plaats van inontvangstneming en aflevering van de zaken zijn gelegen in twee verschillende landen zijn het CMR-Verdrag alsmede in aanvulling daarop de Algemene Vervoercondities 2002, laatste versie, van toepassing.”

“Indien de overeengekomen plaats van inontvangstneming en aflevering van de zaken zijn gelegen in Nederland zijn de Algemene Vervoercondities 2002, laatste versie, van toepassing.”

De essentie van de verwijzingstekst is dat de AVC zowel op nationaal als internationaal vervoer van toepassing wordt verklaard. Bij internationaal vervoer zet het de CMR niet opzij, maar gelden de bepalingen aanvullend. De hoge CMR limiet geldt dan dus wel, maar de AVC zorgt er bijvoorbeeld voor dat de vervoerder wel gebruik kan maken van het sterke AVC retentierecht (zie hierover: retentierecht – de positie van de wanbetalende afzender en de geadresseerde).

Een kruis door CMR?

Bij internationaal vervoer van of naar een CMR land is het verdrag simpelweg van toepassing is. Daar komt geen keuze van partijen aan te pas. Partijen kunnen de toepasselijkheid niet uitsluiten. Een kruis door het CMR logo heeft dus hoe dan ook geen gevolgen.

Zet het kruis de AVC 2002 buiten werking?

De AVC 2002 zijn echter algemene voorwaarden. Het is aan partijen om ervoor te kiezen deze al dan niet van toepassing te laten zijn. Let wel: de AVC limiet geldt bij nationaal vervoer hoe dan ook (zie hierover: AVC limiet geldt ook zonder AVC).

Heeft het goedbedoelde doorhalen van het AVC 2002 logo tot gevolg dat de AVC 2002 niet van toepassing zijn? Dat is maar de vraag. Het gaat er om wat partijen bedoeld hebben met de doorhaling. Maar als de afzender stelt dat partijen de AVC 2002 buiten werking wilden stelden en daar met het kruis uiting aan wilden geven, dan is het maar de vraag of de vervoerder bij de rechter kan volstaan met een eenvoudige ontkenning.

Vrijwillige toepassing van de CMR?

Het is toegestaan om de CMR toe te passen op puur nationaal vervoer. Dat weten we al heel lang, maar dit is door de Hoge Raad in 2001 bevestigd. Vereist is wel dat de afwijking voldoet aan de eisen van artikel 8:1102 BW en aldus:

“uitdrukkelijk en anders dan door een verwijzing naar in een ander geschrift voorkomende bedingen, is aangegaan bij een in het bijzonder ten aanzien van het voorgenomen vervoer aangegaan en in een afzonderlijk geschrift neergelegde overeenkomst.”

Afwijken met een contract is dus mogelijk, dat staat buiten kijf. Maar kan dat ook in een vrachtbrief? Ik meen stellig van wel. Maar een kruisje door het AVC logo lijkt mij niet voldoende om te spreken van een uitdrukkelijk afwijking. Toch is dit in meerdere procedures al aanleiding tot discussie geweest.

De rechtbank Rotterdam lijkt van mening te zijn dat het mogelijk is. In een uitspraak van 28 januari 2009 overwoog de rechtbank namelijk op basis van de vrachtbrieven dat de CMR van toepassing was op het betreffende nationale vervoer:

“Uit de in het geding gebrachte stukken blijkt dat ter zake van dit nationale vervoer steeds CMR vrachtbrieven zijn afgegeven, waarop in het merendeel uitdrukkelijk is aangegeven dat de CMR van toepassing is met doorhaling van de verwijzing naar de AVC 2000. Gelet hierop gaat de rechtbank – voor zover relevant – uit van een rechtskeuze voor de CMR.“

Ook in haar uitspraak van 18 november 2009 sloot de rechtbank Rotterdam niet direct uit dat het doorhalen van het AVC logo een manier is om te komen tot vrijwillige toepassing van de CMR. In deze zaak strandt deze discussie echter op het feit dat de vrachtbrief niet door de afzender is ondertekend.

De rechtbank ’s Gravenhage verwees in haar vonnis van 2 maart 2011 (S&S 2011,127) allereerst naar de vereisten van artikel 8:1102 BW. Helaas komt de rechtbank vervolgens niet aan de vraag of een doorhaling in een vrachtbrief voldoet aan de eisen die in dat artikel worden gesteld. Ook in deze zaak bleek de vrachtbrief namelijk niet ondertekend.

Conclusie

Kortom, het is onzeker of een doorhaling van het AVC 2002 logo juridische gevolgen kan hebben. Naar mijn mening zou dit er in ieder geval niet toe mogen leiden dat de CMR van toepassing wordt op nationaal vervoer. Maar zeker is dat een doorhaling tot veel onnodige discussie kan leiden. Vervoerders doen er dus goed om hun chauffeurs dit “gebruik” af te leren.

Overigens blijkt het goed invullen van een vrachtbrief in de praktijk toch wel lastiger dan het wellicht lijkt. Aan de hand van praktijkvoorbeelden spijker ik u en uw team graag eens bij. Een bijeenkomst van een half uur is vaak al voldoende om alle high lights aan bod te laten komen. Belt u mij gerust voor meer informatie.