20 Aug
2013

Een peperdure Porsche en de aansprakelijkheid van de expediteur

Een recente uitspraak van het hof Den Bosch toont maar weer eens hoezeer de aansprakelijkheid van de expediteur bij ladingschade en ladingdiefstal verschilt van die van de vervoerder. Maar expediteur ben je niet zomaar, het onderscheid tussen expeditie en vervoer is flinterdun!

Gestolen Porsche

Felsbourg & Van ’t Hoff (F&H) kopen in Amerika een peperdure Porsche Speedster uit 1953. Voor het vervoer naar Nederland schakelen zij Transport Partners B.V. (TP) in. Deze geeft de opdracht op haar beurt door aan haar Amerikaanse groepsvennootschap Transport Partners Inc. (TPI). TPI schakelt voor het Amerikaanse wegvervoer een volgende partij in, die het vrachtje aanbiedt op een vrachtuitwisselingswebsite (variant op Teleroute). De wegvervoerder die op het aanbod reageert, blijkt een oplichter die er met de Porsche vandoor gaat.

TP aansprakelijk als expediteur?

Tussen partijen stond niet ter discussie dat F&H en TP een overeenkomst van expeditie hadden gesloten. TP had zich aldus verplicht tot het “doen vervoeren” van de Porsche. Volgens de rechtbank moest TP daarbij instaan voor de uitvoering van de verplichtingen van de -door/via hem- inschakelde onderexpediteurs. En die hebben een oplichter ingeschakeld, zodat TP aansprakelijk werd gehouden. Het hof ziet dit anders. Het overweegt eerst dat een expediteur slechts aansprakelijk is voor het op deugdelijke wijze sluiten van een vervoerovereenkomst en vervolgens:

“een expediteur is in beginsel niet aansprakelijk voor schade of verlies tijdens het vervoer, tenzij hij niet heeft voldaan aan zin verbintenis tot het doen vervoeren en de schade daardoor is ontstaan.”

Na afweging van allerlei aanwijzingen komt het hof tot de conclusie dat TP een vervoerovereenkomst heeft gesloten met TPI. Die overeenkomst was er dus niet een van (onder)expeditie, zoals F&H had betoogd. Met het sluiten van de vervoerovereenkomst heeft TP aan haar verplichtingen als expediteur voldaan. Zij is dan ook niet aansprakelijk voor de schade.

TP aansprakelijk als vervoerder?

Het hof kwam niet toe aan een beoordeling van de overeenkomst tussen F&H en TP. Immers, zij overwoog (overweging 4.3.2):

“Tussen partijen staat vast dat er sprake was van een opdracht tot expeditie aan TP (…)”

De uitspraak geeft wellicht niet alle feiten en relevante omstandighden weer, maar op grond van de mij bekende feiten zou het best kunnen dat het hof TP -net als TPI- zou hebben aangemerkt als vervoerder en niet als expediteur. Er zijn diverse aanwijzingen die in de richting van vervoer wijzen. Zo vroeg F&H om een offerte voor vervoer van de Porsche en kreeg zij daarop een all-in prijs van TP (en geen doorbelasting van kosten met een opslag voor expeditie). Had het hof zich hierover moeten/kunnen buigen, dan is het volgens vaste rechtspraak aan de partij die stelt expediteur te zijn, om te bewijzen dat hij in de hoedanigheid van expediteur optrad. Of F&H hierin zou zijn geslaagd, is zeer de vraag. Weliswaar noemt TP zich “freight forwarder” en hanteert zij de Fenex condities, maar deze aanwijzingen voor expeditie brengen op zichzelf niet mee dat er sprake is van een expeditieovereenkomst (zie ook: hof Den Bosch 8 juni 2004, S&S 2005/23 ‘Bremtex/Ritra’).

Als TP zou zijn aangemerkt als (multimodaal) vervoerder, dan zou zij -behoudens overmacht- aansprakelijk zijn geweest tot de limiet voor binnenlands wegvervoer (EUR 3,40/kg). De opzet van de dieven had naar mijn idee niet geleid tot doorbraak van deze limiet. Ik denk wel dat de als vervoerder ingeschakelde dief moet worden aangemerkt als hulppersoon van TP, maar zijn opzet leidt onder het aansprakelijkheidsregime voor nationaal wegvervoer –anders dan bij CMR vervoer– niet tot doorbraak van de limiet.

Nogmaals, het hof kwam aan deze beoordeling niet toe en F&H heeft aan zijn expeditieverplichtingen voldaan.