14 Nov
2013

Vervoerder of expediteur, what’s in a name?

Een logistiek dienstverlener die lading verzamelt, maar het feitelijke vervoer uitbesteedt aan een ander, wordt in de praktijk een expediteur genoemd. Echter, juridisch gezien is menig expediteur eigenlijk een “papieren vervoerder”. De grens tussen vervoer en expeditie is zeer vaag. De juridische positie van de expediteur is echter wel wezenlijk anders dan die van de vervoerder. Zo is een expediteur in beginsel niet aansprakelijk voor ladingschade en de vervoerder wel (zij het tot de toepasselijke limiet).

Een vervoerder verplicht zich tot het vervoer van goederen. Hij kan dit zelf doen, maar kan dit ook uitbesteden aan andere vervoerders. Dit heeft geen gevolgen voor zijn kwalificatie als vervoerder. Zelfs als van meet af aan duidelijk was dat hij feitelijk niet zelf ging vervoeren (bijvoorbeeld omdat hij zelf geen wagens heeft) zal de opdrachtnemer als vervoerder worden aangemerkt.
De expediteur daarentegen krijgt de opdracht tot het doen vervoeren. Hij krijgt de opdracht om de organisatie op zich te nemen en anderen (vervoerders) in te schakelen voor het feitelijk vervoer.

Rechtspraak

Volgens standaardrechtspraak is het aan de opdrachtnemer die stelt expediteur te zijn, om dit te bewijzen. Het is lang niet altijd duidelijk wat partijen nou precies hebben afgesproken. Bij het inzichtelijk krijgen en beoordelen van die partijafspraken komt het aan op:

“de zin die partijen over en weer redelijkerwijs aan elkaars verklaringenen gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.”

Bij de beoordeling of er sprake is van een expeditie- of een vervoerovereenkomst kunnen allerlei aspecten een rol spelen. Een rechter die een oordeel heeft te vellen zal bijna altijd argumenten vinden voor expeditie en argumenten voor vervoer. Er zijn geen doorslaggevende aspecten te noemen, het komt aan op een wegen van aanwijzingen.

Enkele aanwijzingen die zouden kunnen duiden op expeditie:

gebruik van bewoordingen als “expediteur”, “doen vervoeren” en “expeditieopdracht” in offertes, prijsopgaven en facturen;
uitsplitsen van kosten en expeditieloon;
gebruik van expeditievoorwaarden (zoals de Fenex condities); en
doorgeven van voorwaarden van vervoerders aan afzender/opdrachtgever.

Enkele aspecten die zouden kunnen duiden op vervoer:

gebruik van bewoordingen als “vervoer”, “vervoeren” en “transportopdracht” in offertes, prijsopgaven en facturen;
verwijzing naar vervoersvoorwaarden en regelgeving zoals AVC, CMR en FIATA voorwaarden; en
in het verlengde daarvan: het gebruik van vervoersdocumenten zoals vrachtbrieven en de FIATA Multimodal Transport B/L.

Zoals gezegd komt het aan op wegen van aanwijzingen. Logistiek dienstverleners doen er goed aan om consequent te zijn in hun uitingen en de inrichting van hun organisatie goed te laten aansluiten op de gewenste rol.

Tot slot, opvallend vind ik dat in de jurisprudentie zeer veel waarde wordt toegekend aan het al dan niet uitsplitsen van externe kosten (vervoerskosten) en het expeditieloon. Rechters gaan er blijkbaar vanuit dat expediteurs de kosten van de door hen ingeschakelde partijen één op één doorbelasten en separaat een expeditieloon in rekening brengen. Ik kom regelmatig bij expediteurs over de vloer en in de praktijk blijkt menigeen met all-in vergoedingen te werken. Wat rechters als standaardpraktijk aannemen, blijkt dus niet zo standaard te zijn.